ĐỨT DÂY CHẰNG CHÉO TRƯỚC KHỚP GỐI - TỔN THƯƠNG THƯỜNG BỎ SÓT

Khớp gối đóng vai trò rất quan trọng trong chuyển động của cơ thể. Khi khớp còn khỏe và hoạt động tốt, người ta có xu hướng không chú ý đến tầm quan trọng của nó. Thế nhưng, khi bị hỏng một phần trong cấu trúc của Khớp sẽ làm cho hoạt động của con người bị hạn chế và người bệnh phải chịu đựng những cơn đau đớn. Sự can thiệp của y học sẽ giúp khắc phục tình trạng này.

Khớp gối có cấu trúc giải phẫu rất phức tạp: Phía trên là đầu dưới xương đùi, phía dưới là đầu trên xương chày và phía trước là xương bánh chè, bên cạnh ba phần xương chính, còn có hệ thống cơ, dây chằng (dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng dọc bên…) và bao khớp bao bọc xung quanh giúp cho khớp gối vững vàng khi đi đứng và chịu lực. Chính vì vậy khi đánh giá một tổn thương

khớp gối, chúng ta phải đánh giá toàn bộ các cấu trúc giải phẫu của khớp gối, kiểm tra xem xương có bị gãy hay không, sụn chêm có bị rách hay không, đặc biệt dây chằng có bị đứt hay không?

1. Vì sao dây chằng chéo trước dễ bị đứt?

Dây chằng chéo trước là phần nối giữa xương đùi và xương chày, giúp cho khớp gối vững theo hướng trước sau. Chính vì vậy nếu chấn thương vào khớp gối theo hướng trước sau sẽ làm cho dây chằng chéo trước bị căng quá mức mà đứt. Ngoài ra nếu té chống chân trong tư thế xoắn vặn cũng có thể làm đứt dây chằng chéo trước.
2. Phụ nữ có dễ bị đứt dây chằng chéo trước hay không?

Nếu quan niệm phụ nữ luôn đi đứng dịu dàng thì khó mà đứt dây chằng chéo trước là sai lầm, ngược lại phụ nữ là nhóm người dễ bị đứt dây chằng chéo trước nhất. Phụ nữ vốn là người “chân yếu tay mềm” cho nên các hệ thống gân cơ, dây chằng quanh khớp gối của người phụ nữ không được vững chắc như nam giới, ngoài ra họ không có phản xạ tốt khi té ngã bất ngờ. Chính vì vậy khi té xe gắn máy hoặc té ngã bất ngờ xảy ra, sẽ dễ bị trật khớp gối hay đứt dây chằng chéo trước khớp gối. Mặt khác, cấu trúc giải phẫu khớp gối của người phụ nữ có điểm đặc biệt khác với nam giới là khe liên lồi cầu hẹp hơn, làm cho dây chằng chéo trước dễ bị cấn vào rãnh liên lồi cầu mà đứt.

3. Vì sao đứt dây chằng chéo trước dễ bị bỏ sót?

Người bệnh thường nghe được tiếng kêu “ rắc “ khi té ngã, sau đó đau dữ dội, không đi được phải nhờ người khác nâng đứng dậy. Sau một vài ngày người bệnh thấy giảm đau dần nhờ bất động tốt và dùng các phương pháp giảm đau hỗ trợ như chườm đá lạnh, uống thuốc giảm đau…Chính vì vậy người bệnh tưởng mình đã khỏi bệnh mà không cần đến bác sĩ để khám – Đây là nguyên nhân bỏ sót căn bệnh đứt dây chằng chéo trước thường gặp nhất. Điển hình như trường hợp của chị Đỗ thị Nh…( Lê văn Sỹ, Quận 3 ), chị đã chống chân khi té xe cách đây 8 năm, nghỉ dưỡng một tuần thấy hết đau nên chị đi làm việc trở lại và cho rằng mình không bị gì cả. Mãi bận rộn với công việc cho đến khi khớp gối đau nhiều khi đi đứng, mỏi chân liên tục. Chị không biết trách mình hay trách ai sau khi nghe Bác sĩ kết luận mình đã bị thoái hoá khớp gối do đứt dây chằng chéo trước lâu ngày. Trong khi đó một số chị em biết quan tâm đến sức khoẻ, đã đi khám bệnh ngay sau chấn thương mà vẫn bị bỏ sót căn bệnh đứt dây chằng chéo trước. Điển hình là trường hợp chị Nguyễn thị L…( Phạm văn Hai, Tân Bình), chị vẫn khám bệnh và theo dõi đều đặn trong suốt 3 tháng mà vẫn không hết đau, trong khi đó bác sĩ khám bệnh vẫn kết luận ”không sao” sau khi chụp nhiều phim X-Quang thông thường không thấy gãy xương. Đúng vậy, dây chằng chéo trước không phải là xương cho nên nếu chỉ chụp phim XQuang thông thường thì khó mà phát hiện được ra bệnh. Mặt khác khớp gối là một lĩnh vực quá chuyên sâu trong nghành chấn thương chỉnh hình cho nên tại một cơ sở không chuyên thường hay bị bỏ sót hoặc lúng túng khi xử lý những tình huống chấn thương khớp gối.

4. Làm thế nào để xác định đứt dây chằng chéo trước?

Để tránh hiện tượng bỏ sót, Chúng tôi khuyên các chị em nên đến khám bệnh ở nhưng cơ sở chuyên khoa về chấn thương chỉnh hình, y học thể thao…đặc biệt chuyên về khớp gối. Bằng các nghiệm pháp thăm khám chuyên khoa, Bác sĩ có thể biết được bạn có bị đứt dây chằng chéo trước hay không sau khi khám trực tiêp lên khớp gối của bạn. Những trường hợp không rõ ràng, bạn sẽ được hướng dẫn chụp phim cộng hưởng từ ( MRI) để khẳng định thêm chẩn đoán. Lợi ích của phim cộng hưởng từ là có thể phát hiện nhiều tổn thương trong khớp gối cùng một lần chụp. Ngoài việc phát hiện đứt dây chằng chéo trước, nó còn phát hiện các tổn thương của dây chằng chéo sau, đứt dây chằng bên, rách sụn chêm…nhờ phát hiện các tổn thương phối hợp này mà Bác sĩ phẫu thuật có thể xử trí triệt để tất cả các tổn thương để phục hồi chức năng khớp gối cho bạn, tránh bỏ sót các tổn thương khác ngoài dây chằng chéo trước.

Bs Nguyễn Thành Chơn
Trưởng khoa khớp gối khớp háng