Đau cứng khớp vai: di chứng nặng nề thường gặp

Sau một lần té chống tay tưởng chừng không đáng kể, đi khám bác sĩ và chụp X quang không thấy vấn đề gì nghiêm trọng, nhưng bạn cứ thấy đau vai âm ỉ. Một ngày nào đó, bạn thấy đưa tay ra sau lưng hơi khó, giơ tay lên cao thấy vướng và đau nhói, rồi tối ngủ cứ thấy nhưng nhức đặc biệt khi nằm đè lên vai đau và các động tác khớp vai ngày càng không thoải mái, đau nhức tăng. Có thể bạn đã bị di chứng đau cứng khớp vai sau chấn thương...

 Đây là di chứng nặng nề và khó điều trị nhất trong các bệnh lý ở khớp vai. Theo các thống kê trên thế giới, đau cứng khớp vai xảy ra 3-5% dân số, tức trong 86 triệu dân như ở Việt nam có thể có đến  2,5-4,3 triệu người bị di chứng này. Và chiếm trên 70% là phụ nữ. Di chứng này nếu không điều trị chuyên khoa đúng cách sẽ dẫn đến co rút dày bao khớp vai gây mất chức năng, đau nhức kéo dài lan lên cổ hoặc xuống cả cánh tay, teo cơ, xệ vai, loãng xương vai và giảm chất lượng cuộc sống.

Triệu chứng thường gặp là đau vai, hạn chế vận động vai: khó đưa tay sau lưng lấy bóp trong túi quần, mặc áo ngực, chải đầu; không nằm để tay sát xuống giường được; hoặc cứng khớp vai rõ rệt ở giai đoạn trễ.

Đau cứng khớp vai có thể xảy ra sau chấn thương, phẫu thuật, gãy xương vùng vai, bệnh lý nội khoa, viêm, thoái hóa khớp hoặc không rõ nguyên nhân đặc biệt ở người lớn tuổi. Theo các nghiên cứu, di chứng này thường liên quan đến các tình trạng sau:

o    Chấn thương vai: bong gân, dãn dây chằng, trật khớp.

o    Bệnh lý gân chóp xoay vai: viêm, rách gân.

o    Viêm khớp vai, viêm bao hoạt dịch chu vai.

o    Gãy xương đòn, xương bả vai, cánh tay.

o    Bệnh lý cột sống cổ, chèn ép thần kinh.

o    Tiểu đường, bệnh lý tuyến giáp, hay các bệnh miễn dịch, nội khoa khác…

o    Sau mang đai nẹp bất động hay phẫu thuật xương khớp vùng vai.

Tại Việt nam, tỷ lệ bệnh nhân đau cứng khớp vai sau chấn thương chắc chắn không ít do thói quen nắn sửa khớp không đúng cách, xoa bóp dầu nóng thuốc rượu, hoặc vận động trị liệu và theo dõi sau điều trị phẫu thuật hoặc không phẫu thuật của các bệnh nhân không được chú trọng và đúng cách.

Điều trị chứng đau cứng khớp vai bao gồm uống hoặc tiêm thuốc kháng viêm, bất động trong giai đoạn đau cấp tính, tập vận động trị liệu không gây đau. Đối với trường hợp nặng, mạn tính mà điều trị 2-3 tháng với các biện pháp trên không hiệu quả, nội soi khớp hoặc mổ mở giải phóng khớp vai là chọn lựa tối ưu.

Nội soi khớp vai là phương pháp hiện đại, hiệu quả được ứng dụng rộng rãi trên thế giới và tại Việt nam hơn 5 năm qua trong điều trị các chứng trật khớp vai tái hồi do lỏng khớp, rách gân chóp xoay và các tổn thương vùng vai khác.

Đặc biệt nội soi khớp giúp giải phóng toàn bộ bao khớp dày xơ chai lấy lại tầm vận động khớp vai, đồng thời điều trị triệt để các tổn thương khác trong khớp kèm theo và tránh làm tổn thương thêm mô lành. Với chỉ 2-3 lỗ rạch da nhỏ thẩm mỹ, ít bóc tách cắt mô, bệnh nhân ít đau sau mổ và tập vận động trị liệu sớm là ưu điểm của phương pháp này. Sau mổ, bệnh nhân phải được theo dõi kỹ và tập phục hồi chức năng đúng cách, thời gian phục hồi khoảng 2-3 tháng.

Tôi đã thực hiện thành công kỹ thuật này hơn 5 năm qua theo phương pháp "pan capsular release" mà các nước tiên tiến trên thế giới đang áp dụng. Với phương tiện chuyên dụng radiofrequency của Mỹ, toàn bộ bao khớp viêm dày dễ dàng được giải phóng mà không làm tổn thương thêm các dây chằng gân cơ quan trọng trong khớp và cấu trúc thần kinh mạch máu xung quanh khớp. Bệnh nhân chỉ nằm viện một đêm, và tập vận động ngay ngày đầu sau mổ.

Để phòng tránh diễn tiến đau cứng khớp vai, khi bị đau hoặc chấn thương vùng vai, chúng ta không nên xoa bóp thuốc rượu, dầu nóng, bất động quá mức hoặc nắn sửa không đúng cách, nên đến khám và điều trị tại bác sĩ chuyên khoa khớp vai hoặc các bệnh viện chuyên khoa.

Bác sĩ .CKII Nguyễn Trọng Anh 
Trưởng Trung Tâm Y học thể thao và Nội Soi Khớp (ASMC) (bacsianh.com)