Không chỉ đơn thuần là
khoa học, gây mê hồi sức (GMHS) còn là lĩnh vực y học mang “giai điệu, âm
hưởng” của nghệ thuật. Thượng đế sáng tạo ra con người với muôn vàn những điều
kỳ diệu nhất thì sức mạnh đặc biệt của y học cũng có được từ khi gây mê hồi sức
bắt đầu xuất hiện. Cuộc hành trình ấn tượng của “những người phải thức để đảm
bảo an toàn cho những người cần phải ngủ” là cuộc hành trình của những sáng tạo
bất tận*.
Trong một thời gian dài của lịch sử Nhân loại, phẫu thuật là nỗi kinh
hoàng cho người bệnh vì chưa có gây mê hồi sức. Ngày 16/10/1846 trở
thành ngày lịch sử của ngành GMHS và ngoại khoa khi ca phẫu thuật cắt bỏ u
xương hàm được thực hiện thành công tại Đại học Harvard trước sự chứng kiến của
quan khách và công chúng. Lần đầu tiên bệnh nhân đã được gây mê hoàn toàn bằng
khí Ether, không phải chịu đau đớn và tỉnh dậy một cách bình thường. Người đi
vào lịch sử đó là Bác sĩ William T.G. Morton sau nhiều nghiên cứu sử dụng Ether
của ông trên động vật. Ngay lập tức, sự kiện này được đăng tải trên trang nhất
của tờ báo danh tiếng “Nội và Ngoại khoa Boston” và nhanh chóng lan đi toàn thế
giới như một điều kỳ diệu của y học trong sự hân hoan, hy vọng của toàn Nhân
loại nhất là các thầy thuốc và người bệnh**.
Còn khá nhiều người trong chúng ta( kể cả các bác sĩ và nhân
viên y tế trong giới y học) còn hiểu đơn giản về gây mê hồi sức là chỉ làm cho
bệnh nhân ngủ sâu và không đau để phẫu thuật, nhưng sự thật thì khó khăn và
phức tạp hơn rất nhiều. Bác sĩ gây mê hồi sức là chuyên khoa đặc biệt, có trình
độ chuyên môn tổng hợp như một “Nhạc trưởng” trong suốt thời gian phẫu thuật,
điều khiển hệ thống máy và phương tiện để thay thế chức năng hô hấp khi bệnh
nhân hoàn toàn ngừng thở hoặc thay thế chức năng tuần hoàn như trường hợp phải
làm ngừng tim trong phẫu thuật tim và đối phó với hàng loạt
các rối loạn khác của người bệnh như chảy máu, rối loạn huyết động, rối loạn
đông máu, hạ nhiệt độ, rối loạn kiềm toan, đặc biệt là điều khiển hệ tim mạch
ổn định trong và sau phẫu thuật( nhất là người già và có bệnh lý tim mạch kèm
theo) .... Sau gây mê còn là giai đoạn hồi sức phức tạp để tiếp tục điều chỉnh các rối loạn về huyết
động học, hô hấp, chuyển hóa và các thiếu hụt khác gây ra do phẫu thuật và gây
mê, đưa chức năng sống của người bệnh trở về bình thường, thoát ra khỏi sự thay
thế và hỗ trợ của hệ thống máy nhân tạo và thuốc. Gây mê và hồi sức luôn đi
cùng nhau, có trong nhau ở suốt thời gian phẫu thuật, đặc biệt trong các phẫu
thuật lớn hoặc trên các bệnh nhân cao tuổi, bệnh nhân nặng và/ hoặc có nhiều
bệnh lý nội khoa phối hợp.
GMHS ngày nay không những chỉ đảm bảo bệnh nhân an toàn trong
và sau phẫu thuật mà còn phát hiện, điều
chỉnh các rối loạn trước phẫu thuật, đảm bảo điều kiện tối ưu cho cuộc phẫu
thuật cũng như tiến hành điều trị đau hiệu quả đối với cả trường hợp đau cấp và
mạn tính, nhất là đau trước và sau phẫu
thuật. Đặc biệt hơn với phương pháp gây mê mới, điều trị hồi sức, điều trị đau
tiên tiến, kết hợp với phương pháp phẫu thuật hiện đại và phương tiện tối tân.
Người bác sĩ Gây mê Hồi sức có kiến thức tổng hợp, thao tác và kỹ năng giỏi để
điều trị xuyên suốt quá trình bệnh lý của bệnh nhân cao tuổi từ khi bị chấn
thương gãy xương, trong lúc mổ và sau mổ, trả lại cuộc sống cho họ về với gia
đình bình an mà trước đây y học chưa làm được. Ngoài ra, hoạt động GMHS cũng
không thể thiếu trong cấp cứu ngoại khoa, đặc biệt là cấp
cứu chấn thương.
Trong y học, GMHS là một trong những ngành được coi là của cả
khoa học và nghệ thuật. Khoa học sẽ không bao giờ có điểm dừng và nghệ thuật
cũng không ngừng sáng tạo... Cùng với y học nói chung và lĩnh vực ngoại khoa
nói riêng, GMHS sẽ còn làm nên nhiều điều kỳ diệu hơn thế nữa.
**Hội GMHS Hoa Kỳ,* Hội
GMHS Việt Nam
Tiến Sĩ Y Khoa. BS. LÊ VĂN CHUNG, Trưởng khoa Gây mê – Hồi sức và Điều trị đau
No comments:
Post a Comment