Công việc bận rộn làm
nhiều người không thể tập thể dục thể thao đều đặn trong tuần mà chỉ dồn sức
tập luyện vào cuối tuần. Điều đó khiến họ có nhiều nguy cơ chấn thương.
Nhà chuyên môn gọi đây là “hội chứng chiến binh ngày cuối tuần”.
Thay vì cải thiện sức
khỏe, những chiến
binh này lại dính chấn thương, phải đi gặp bác sĩ thường
xuyên và nhiều khi phải từ giã “chiến trường”, không chơi lại môn thể thao mình
yêu thích.
Chấn thương của những
chiến binh ngày cuối tuần có thể xảy ra cho mọi giới tính, không phân biệt tuổi
tác nhưng hay gặp nhất ở người năng động trên 30 tuổi, bận rộn công việc xã hội
và gia đình.
Nguyên nhân thường gặp là
chúng ta vội vã vận động thể lực mà không làm nóng, khởi động kỹ và tập quá
nhiều, cường độ cao trong thời gian ngắn.
Hầu hết chấn thương là
căng cơ, viêm gân mãn tính, nhưng đôi khi có thể gặp đứt gân gót.
8 chấn thương thường gặp
Sau đây là tám chấn thương
thường gặp cho “hội chứng chiến binh ngày cuối tuần” và cách phòng tránh
1. Tổn thương gân chóp
xoay vai
Bốn gân chóp xoay bao
quanh khớp vai giúp giữ vững khớp và thực hiện hầu hết các động tác của khớp
vai bị cấn dưới xương mỏm cùng vai gây viêm và lâu ngày có thể dẫn tới bị rách
gân.
Hay gặp ở những người tập
tạ, bơi lội, tennis, bóng chuyền, cầu lông.
Cách phòng tránh: tập sức
mạnh đều cho cả bốn gân chóp xoay chứ không chỉ dồn cho nhóm gân ở phía trước.
Nếu bị đau gân chóp xoay,
ngoài điều trị đúng cách phải tránh những động tác lặp đi lặp lại và những động
tác nặng ở tư thế giơ tay cao quá đầu cho tới khi gân hồi phục hoàn toàn.
2. Viêm gân vùng khuỷu
Những động tác lặp đi lặp
lại của khớp khuỷu có thể gây viêm gân lồi cầu cả phía trong-tennis elbow lẫn
phía ngoài-golf elbow.
Hay gặp ở những người chơi
tennis, cầu lông, hít đất và đánh golf.
Cách phòng tránh: điều
chỉnh kỹ thuật cho đúng. Mang băng giảm chấn đúng cách.
3. Viêm khớp gối tràn dịch
Khi khớp gối hoạt động quá
tải lặp đi lặp lại, hoặc chịu lực tải quá nặng, khớp sẽ bị viêm, tăng tiết dịch
gây sưng đau.
Có thể xảy ra ở bất cứ
người chơi môn thể thao nào phải chạy nhảy nhiều. Hay gặp nhất ở tuổi trung
niên.
Cách phòng tránh: khởi
động kỹ, vận động cường độ từ ít tới nhiều, giảm cân.
4. Viêm khớp háng
Khi sụn khớp bị mòn làm
xương cọ với nhau.
Có thể xảy ra ở bất cứ
người chơi môn thể thao nào. Hay gặp nhất ở tuổi trung niên, người béo phì.
Cách phòng tránh: giảm
cân, hạn chế chạy nhảy, chỉ chơi những môn như bơi lội, đạp xe.
5. Tổn thương sụn chêm
khớp gối
Khi hai miếng sụn chêm bên
trong khớp gối bị tổn thương giập hoặc rách.
Hay gặp ở những môn có
động tác vặn xoắn đổi hướng khớp gối đột ngột hoặc gập gối quá mức như đá bóng,
cầu lông, tennis, nâng tạ.
Cách phòng tránh: tập mạnh
gân cơ tứ đầu đùi.
6. Đứt dây chằng chéo
trước khớp gối
Dây chằng chéo bên trong
khớp gối bị tổn thương rách hoặc đứt hoàn toàn do lực xoắn hay duỗi gối đột
ngột quá mức khi chạy nhảy hoặc té ngã.
Có thể gặp tổn thương này
ở bất kỳ đối tượng nào. Nhưng hay gặp nhất ở môn bóng đá, tennis, bóng chuyền.
Cách phòng tránh: khởi
động kỹ, tập mạnh gân cơ tứ đầu, gân cơ chân ngỗng ở gối.
7. Viêm gân gót
Khi gân gót bị mất độ dẻo,
đàn hồi do tuổi tác, gân sẽ dễ bị viêm, rách hoặc đứt.
Hay gặp ở những môn chạy
bộ đường trường, leo dốc, những người lớn tuổi.
Cách phòng tránh: thường
xuyên tập kéo căng gân gót. Làm nóng kỹ.
8. Đau thắt lưng
Do cơ lưng bị căng, thoát
vị đĩa đệm hoặc chèn ép rễ thần kinh cột sống.
Bất kỳ ai cũng có thể bị
đau thắt lưng nếu vận động quá sức, sai động tác hoặc cột sống đã có vấn đề từ
trước.
Cách phòng tránh: khởi
động kỹ, tránh tư thế xấu hoặc tập luyện quá sức khi cột sống đã có vấn đề từ
trước.
Một số điều lưu ý
Sau đây là những cách
phòng tránh hội chứng “chiến binh ngày cuối tuần”:
* Phân bố tập luyện thể
lực đều trong tuần giúp nâng cao thể lực và độ dẻo dai. Không nên tập trung quá
mức chỉ trong ngày cuối tuần, không mang lại lợi ích sức khỏe mà rất dễ bị chấn
thương.
* Tăng dần cường độ và
thời gian tập luyện.
* Làm nóng trước khi tập
luyện và làm nguội sau khi tập luyện đủ và đúng cách. Hoạt động này gồm 10 phút
với những bài tập đi bộ, chạy bộ chậm, kéo căng cơ, rồi những động tác khởi
động riêng cho từng phần cơ thể.
* Uống nước đủ trong thời
gian tập luyện. Uống mỗi lần một ít và nhiều lần, không đợi khát mới uống vì
lúc đó cơ thể đã mất nước khá nhiều.
* Biết giới hạn của cơ thể.
Không nên cố gắng quá sức, hoặc thúc ép cơ thể hoạt động trong thời gian quá
ngắn. Nhiều khi ta không còn trẻ và khỏe như trước đây, đừng ép cơ thể chúng ta
quá mức.
* Thay đổi môn chơi thường
xuyên. Những chiến binh cuối tuần hay chơi môn duy nhất mình thích sẽ dẫn đến
những chấn thương quá tải do lặp đi lặp lại ở một nhóm cơ hay dây chằng. Nên
thay đổi tập luyện nhiều môn khác nhau trong tuần, để cuối tuần có thể chơi môn
mình yêu thích mà không bị chấn thương.
* Trang bị thiết bị và
băng nẹp bảo vệ cơ thể phù hợp.
* Điều chỉnh kỹ thuật
cho đúng.
* Lắng nghe cơ thể.
Khi có cảm giác đau ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể phải ngưng chơi, xem có thể
bớt đau bằng cách nghỉ ngơi và những biện pháp xử trí sơ cứu thông thường hay
không. Nếu vẫn không cải thiện, phải gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán
và điều trị sớm.
Bác sĩ .CKII Nguyễn Trọng Anh
Trưởng Trung Tâm Y học thể thao và Nội Soi Khớp (ASMC) (bacsianh.com)
No comments:
Post a Comment